Okres programowania 2014-2020 oraz priorytety wyznaczone przez Komisję Europejską stawiają przed regionami nowe wymagania związane z rozwojem inteligentnych specjalizacji. W programach operacyjnych perspektywy 2014-2020 preferowane będzie bowiem podejście charakteryzujące się wysokim potencjałem w zakresie komercjalizacji wiedzy oraz wpisujące się w strategie inteligentnej specjalizacji. Dlatego niezbędne jest przygotowanie przez samorząd województwa dokumentu, który zdefiniuje ramy strategiczne rozwoju inteligentnych specjalizacji w regionie w sposób wystarczający na spełnienie związanego z tym warunku ex-ante polityki spójności Unii Europejskiej na okres 2014-2020.
Inteligentne specjalizacje
W październiku 2011 roku Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020. Propozycje charakteryzują się nieco odmiennym podejściem w stosunku do wcześniejszego okresu programowania.
W arkuszu informacyjnym dotyczącym strategii badawczych i innowacyjnych poznajemy intencje zmian: „aby wyjść z kryzysu gospodarczego, Unia Europejska potrzebuje inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Wymaga to kompleksowej europejskiej strategii innowacyjnej, zgodnie z treścią dokumentu „Unia Innowacji”, opublikowanego w październiku 2010 r. Jest on ukierunkowany na inwestowanie w badania, innowację i przedsiębiorczość w każdym państwie członkowskim i regionie UE w celu pełnego wykorzystania potencjału Europy” .
Inteligentna specjalizacja w tym dokumencie „oznacza identyfikowanie wyjątkowych cech i aktywów każdego kraju i regionu, podkreślanie przewagi konkurencyjnej każdego regionu oraz skupianie regionalnych partnerów i zasobów wokół wizji ich przyszłości ukierunkowanej na osiągnięcia. Oznacza także wzmacnianie regionalnych systemów innowacji, maksymalizowanie przepływów wiedzy oraz rozpowszechnianie korzyści wynikających z innowacji w obrębie całej gospodarki regionalnej”
Inteligentne specjalizacje mają przyczyniać się do transformacji gospodarki krajowej poprzez jej unowocześnianie, przekształcanie strukturalne, zróżnicowanie produktów i usług oraz tworzenie innowacyjnych rozwiązań społeczno-gospodarczych, również wspierających transformację w kierunku gospodarki efektywnie wykorzystującej zasoby, w tym surowce naturalne.
W ramach unijnej polityki spójności na lata 2014–2020 Komisja Europejska proponuje, aby inteligentna specjalizacja stała się warunkiem wstępnym dla wspierania inwestycji w zakresie wzmacniania badań, rozwoju technologicznego i innowacji (cel dotyczący badań i innowacji) oraz poprawy dostępu technologii informacyjno-komunikacyjnych i korzystanie z takich technologii o wysokiej jakości (cel dotyczący ICT). W konsekwencji, władze krajowe i regionalne w całej Europie przygotowują strategie badawcze i innowacyjne na rzecz inteligentnej specjalizacji.
Strategie te mają na celu:
- bardziej efektywne wykorzystanie unijnych funduszy strukturalnych;
- zwiększenie synergii między różnymi politykami unijnymi, krajowymi i regionalnymi, a także między inwestycjami publicznymi i prywatnymi.